១.សីលធម៌ គឺជាសីលធម៌ ពាក្យនេះកាត់ជា ២ បទ គឺសីល ១ ធម៌ ១ ។
ការរក្សាកាយវាចាឲ្យរៀបរយល្អ ឲ្យប្រាសចាកទោស ហៅថា សីល បានដល់សីល ៥ សីល ៨ សីល ១០ សីល ២២៧ ។ សភាវៈដែលទ្រទ្រង់ហៅថា ធម៌ ។
ពាក្យថា ” ធម៌ ” នេះជារបស់កណ្ដាល គឺទ្រទ្រង់ទាំងខាងល្អ ទ្រទ្រង់ទាំងខាងអាក្រក់, បើខាងល្អ
គឺទ្រទ្រង់អ្នកប្រព្រឹត្តល្អមិនឲ្យធ្លាក់ទៅក្នុងទីអាក្រក់ ហៅថា
ធម៌ល្អ ( កុសលធម៌ ) បើខាងអាក្រក់
គឺទ្រទ្រង់អ្នកប្រព្រឹត្តអាក្រក់ឲ្យធ្លាក់ទៅក្នុងទីអាក្រក់ ហៅថា
ធម៌អាក្រក់ ( អកុសលធម៌ ) ។ ធម៌ក្នុងពាក្យថា សីលធម៌នេះ សំដៅយកធម៌ខាងល្អ ។
ក្នុងទីនេះ មិនបានអធិប្បាយអំពីសីលទេ
ព្រោះមានសេចក្ដីពិស្ដារដូចលោក-អ្នកធ្លាប់ជ្រាបស្រាប់ហើយ
សូមអធិប្បាយតែត្រង់ពាក្យថា ធម៌ឲ្យពិស្ដារបន្តិច ។
មនុស្សអ្នកមានធម៌នៅប្រចាំក្នុងចិត្ត
ឬថាអ្នកប្រព្រឹត្តធម៌ជាប់ជានិច្ច ធម៌នោះតែងរក្សាអ្នកនោះមិនឲ្យធ្លាក់ទៅក្នុងទីអាក្រក់បាន
ព្រោះសេចក្ដីអាក្រក់គ្មានផ្លូវនឹងកើតឡើងបាន
មានតែសេចក្ដីល្អឲ្យបានសេចក្ដីសុខម្យ៉ាងប៉ុណ្ណោះ ។ ធម៌នេះ
មានលក្ខណៈនឹងកិច្ចផ្សេងអំពីសីល, សីលមានការរៀបរយកាយវាចាជាលក្ខណៈ មានការកម្ចាត់បង់សេចក្ដីអាក្រក់
ដែលនឹងគប្បីប្រព្រឹត្តកន្លងដោយកាយវាចាជានិច្ច
រមែងសម្រេចជាសីលបានដោយការលះវៀរ គឺលះវៀរតាមសិក្ខាបទនោះៗ ។
ចំណែកធម៌នោះ
មានសភាពទ្រទ្រង់អ្នកប្រព្រឹត្តទុកមិនឲ្យធ្លាក់ទៅក្នុងទីអាក្រក់,
មានកិរិយា
ធ្វើអធ្យាស្រ័យរបស់មនុស្សអ្នកប្រព្រឹត្តឲ្យរឹតតែល្អិតសុខុមក្រៃលែង
ជាងភាពដើមជាលក្ខណៈ មានការកម្ចាត់បង់សេចក្ដីអាក្រក់
ដែលនឹងគប្បីកើតឡើងក្នុងចិត្តជាកិច្ច
រមែងសម្រេចប្រយោជន៍ដល់អ្នកប្រតិបត្តិបាន ដោយការធ្វើតាមសីលនិងធម៌ មានលក្ខណៈនឹងកិច្ចផ្សេងៗគ្នាដូច្នេះ
ហេតុនោះ ទើបចាត់ថាជា ខ
ប្រតិបត្តិដែលបុគ្គលនឹងត្រូវបំពេញឲ្យប្រព្រឹត្តទៅទាំង ២ យ៉ាង
នឹងបំពេញតែមួយៗ មិនបានទេ ។ ក៏បុគ្គលអ្នករក្សាសីលឈ្មោះថា
ជាអ្នកវៀរចាកសេចក្ដីអាក្រក់បានមែនហើយ ប៉ុន្តែសេចក្ដីអាក្រក់ដែលលះវៀរបានដោយសីលនោះ
ជាសេចក្ដីអាក្រក់យ៉ាងគ្រោតគ្រាត ដែលឃើញបានងាយ
ចំណែកសេចក្ដីអាក្រក់យ៉ាងល្អិតនៅមានក្នុងចិត្តទៀត
ឬនឹងគប្បីកើតឡើងផ្លូវចិត្តផុតវិស័យរបស់សីលដែលនឹងកម្ចាត់បាន ។
គប្បីឃើញដូចបុគ្គលអ្នករក្សាសីលតែម្យ៉ាង គ្មានធម៌ជាគ្រឿងគាំពារ
បើទៅជួបប្រទះនឹងមនុស្សមានទុក្ខ ដូចឃើញគេធ្លាក់ទឹក ឬអត់បាយ
ហើយដើរហួសទៅមិនបានជួយគេឲ្យផុតពីអន្តរាយផង យ៉ាងនេះសីលមិនជាប់ទេ
ប៉ុន្តែជាហេតុឲ្យគេតិះដៀលបានថាជាអ្នកប្រាសចាកមេត្តាករុណាដល់មនុស្សមានទុក្ខវេទនា
ព្រោះហេតុនេះ
បុគ្គលអ្នករក្សាសីលតែម្យ៉ាងមិនទាន់បានឈ្មោះថាល្អមែនទែនទេ
ឬថាមានធម៌មិនទាន់បានទេ ត្រូវតែជាអ្នកប្រតបត្តិធម៌ផង
ទើបចាត់ថាល្អមែនទែន ឬមានធម៌បាន ហើយបានឈ្មោះថាជាអ្នកមានសីលមានធម៌
។
មួយទៀត
អ្នករក្សាសីលដែលនឹងរក្សាឲ្យបរិសុទ្ធបាន
ត្រូវតែអាស្រ័យការប្រព្រឹត្តធម៌ឲ្យជាគូគ្នា ។
សីលកាលណាមានធម៌ជាគ្រឿងអប់រំ នឹងដាច់ធ្លុះធ្លាយដោយកម្រណាស់
រមែងរឹងប៉ឹងមាំមួន ។ សីលដែលនឹងដាច់ធ្លាក់ធ្លាយទៅបាន
ក៏ព្រោះអាស្រ័យចិត្តមានអធ្យាស្រ័យនៅគ្រោតគ្រាត ។
កាលចិត្តបានអាស្រ័យធម៌ជាគ្រឿងអប់រំហើយរមែងមានអធ្យស្រ័យល្អិតសុខុម ។
កាលបើចិត្តមានអធ្យាស្រ័យល្អិតសុខុមហើយ សីលនឹងមិនដាច់ទៅដោយងាយៗទេ
ហេតុនេះអ្នករក្សាសីលលោកទើបប្រដៅឲ្យប្រព្រឹត្តធម៌ជាគូគ្នា ។ ធម៌ក្នុងទីនេះសំដៅយក កល្យាណធម៌ ប្រែថា ” ធម៌ល្អ ” ជា ខ ប្រតិបត្តិដ៏ពិសេស ត្រូវរក្សាឲ្យជាគូនឹងសីលប្រាំ ។ អ្នកដែលមានកល្យាណធម៌នៅក្នុងចិត្ត
លោកហៅថា កល្យាណជន ប្រែថា ” ជនល្អ ” កល្យាណធម៌នោះលោកចែកទុកជា ៥ ប្រការ ជាគូនឹងសីល ៥ គឺ៖
១- មេត្តានិងករុណា
គូនឹងសីលសិក្ខាបទទី
១
២- សម្មាអាជីវៈ
គូនឹងសីលសិក្ខាបទទី ២
៣- សេចក្ដីសង្រួមក្នុងកាម
គូនឹងសីលសិក្ខាបទទី
៣
៤- ការមានសត្យ
គូនឹងសីលសិក្ខាបទទី
៤
៥- ការមានសតិជុំវិញ
គូនឹងសីលសិក្ខាបទទី
៥
អធិប្បាយ
១- មេត្តា-ករុណា
មេត្តា បានដល់ការផ្សាយមេត្រីចិត្ត
គិតប្រាថ្នាឲ្យគេបានសុខ ។ ការផ្សាយមេត្តានេះប្រព្រឹត្តទៅដោយអាការ ២
យ៉ាង គឺផ្សាយទៅដោយចំពោះពួកគណៈរបស់ខ្លួន ឬបុគ្គលដែលខ្លួនធ្លាប់ស្គាល់
ហៅថា ឧទ្ទិស្សផរណា ១ , ការផ្សាយទៅក្នុងសត្វមិនប្រមាណ
មិនចំពោះអ្នកណា ទោះបីជាសត្វ ឬបុគ្គល មិនកំណត់ពួកនេះ ហៅថា អនោទ្ទិស្សផរណា ១ ។
គុណធម៌នេះជារបស់សំខាន់ក្រៃលែងរបស់ពួកមនុស្ស
ជាហេតុឲ្យមានសេចក្ដីគោរពរាប់អានគ្នា
មានសេចក្ដីអើពើជួយគ្នាទៅវិញទៅមក ផ្សាយមេត្តាទៅដោយចំពោះ
ជាហេតុឲ្យមនុស្សដែលខ្លួនផ្សាយមេត្តាទៅដល់នោះមានសេចក្ដីស្រឡាញ់គោរពរាប់អាន
គប្បីឃើញដូចយ៉ាងមាតាបិតាមានសេចក្ដីមេត្តាក្នុងបុត្រធីតា
ឧស្សាហ៍ទំនុកបម្រុងឲ្យបានទទួលសេចក្ដីសុខជាយ៉ាងក្រៃលែង
បុត្រធីតាក៏មានសេចក្ដីស្រឡាញ់គោរពមាតាបិតានោះយ៉ាងខ្លាំងក្លា
បើមាតាបិតាគ្មានមេត្តាក្នុងបុត្រធីតាទេ
គ្រាន់តែចិញ្ចឹមកុំឲ្យគេតិះដៀលប៉ុណ្ណោះ បុត្រធីតាក៏មិនសូវមានចិត្តស្រឡាញ់គោរពមាតាបិតាណាស់ដែរ
។
ការផ្សាយមេត្តាដោយមិនចំពោះ
ជាហេតុឲ្យមនុស្សទាំងឡាយមានសេចក្ដីស្រឡាញ់គោរពរាប់អាន
គប្បីឃើញដូចយ៉ាងបុគ្គលដែលមិនធ្លាប់ស្គាល់គ្នាមកពីមុន
ប៉ុន្តែលុះបានទទួលសេចក្ដីអើពើផ្សាយមេត្តារកគ្នាទៅវិញទៅមកហើយ
ត្រឡប់ជាមានសេចក្ដីគោរពរាប់អានគ្នា នេះក៏ព្រោះមេត្តា ។ បើអ្នកទាំងពីរ
ខាងចេះតែមានចិត្តឫស្យាឈ្នានីសគ្នា ធ្វើម្ដេចនឹងស្រឡាញ់គ្នាកើត
កុំថាតែមនុស្ស សូម្បីសត្វតិច្ឆាន
កាលបើបានទទួលសេចក្ដីរាក់ទាក់ទំនុកបម្រុងអំពីអ្នកណា
ក៏គង់តែចេះសម្ដែងការស្រឡាញ់ពេញចិត្តនឹងអ្នកដែលមានមេត្តាដល់វានោះដែឬ
ព្រោះដូច្នោះ បានជាលោកប្រដៅឲ្យបំពេញទានៗ
នេះក៏ដើម្បីឲ្យជាការសម្ដែងមេត្រីចិត្ត ។
មេត្តានេះជាគ្រឿងទំនុកបម្រុងសិក្ខាបទទី ១ ឲ្យមាំមួនក្រៃលែងឡើង បើក្នុងកាលខ្លះកើតចិត្តព្យាបាទឈ្លោះប្រកែកគ្នា
កាលតាំងចិត្តផ្សាយមេត្តាទៅហើយ គឺតាំងចិត្តឲ្យគិតឃើញថា
យើងជាអ្នកស្រឡាញ់សុខ ស្អប់ខ្ពើមទុក្ខ រូបគេក៏ដូចជាយើងដែរ
កាលបើយើងធ្វើឲ្យគេមានសេចក្ដីក្ដៅក្រហាយ គេក៏មុខជាខានបានសុខ យើងមិនគួរនឹងធ្វើឲ្យគេបានទុក្ខទេ
លំដាប់នោះក៏នឹងធ្វើចិត្តឫស្យាឈ្នានីសព្យាបាទ
ឲ្យស្រាកស្រាន្តថយចុះបានរហូតដល់លែងព្យាបាទគេជាទីបំផុត ។
ករុណា បានដល់សេចក្ដីអាណិតអាសូរ
ប្រាថ្នានឹងឲ្យគេផុតទុក្ខក្នុងវេលាអ្នកដទៃបានទទួលទុក្ខ ។
គុណធម៌នេះចាត់ថាជាធម៌ដ៏សំខាន់, ប្រការមួយទៀត
សឹងជាហេតុដែលនឹងធ្វើឲ្យមនុស្សគ្រប់ៗរូបមានសេចក្ដីជួយជ្រោមជ្រែងក្នុងរឿងទុក្ខភ័យនៃគ្នានឹងគ្នា
មិនអង្គុយស្ងៀមមើលបំណាំគ្នា ។ កាលបើគ្មានករុណាដល់គ្នាទេ
គង់តែមានចិត្តអាក់អន់នឹងគ្នាខ្លះមិនខាន, ករុណាជាគ្រឿងដាស់តឿនចិត្តឲ្យគិតដល់សេចក្ដីសុខទុក្ខរបស់អ្នកដែលខ្លួនមិនពេញចិត្ត
លំដាប់ពីនេះ ក៏នឹងកើតសេចក្ដីអាណិតអាសូរមិនអាចបៀតបៀបៀនគេបាន
ការមិនចូលចិត្ត មិនពេញចិត្ត ក៏អន់ថយតិចទៅ ដរាបដល់អស់រលីង ។
មេត្តានិងករុណាទាំងពីរនេះ
ជាគ្រឿងកម្ចាត់វិហិង្សាវិតក្ក គឺគិតបៀតបៀនអ្នកដទៃ ។
កាលបើមនុស្សយើងចេះតែមានមេត្តាករុណាដល់គ្នានឹងគ្នាដូច្នេះគ្រប់ៗរូបហើយ
ការបៀតបៀនប្រទូសរ៉ាយគ្នាក៏លែងកើតមាន, ដូច្នេះ សីលសិក្ខាបទទី ១ ក៏នឹងរឹតតែតាំងមាំខ្លាំងឡើងលើសដើម
។
មេត្តានិងករុណានេះ
មានគុណច្រើនដូចពោលមកហើយ ប៉ុន្តែត្រូវប្រើក្នុងផ្លូវដែលត្រូវ
បើប្រើក្នុងផ្លូវខុស ដូចជួយអ្នកត្រូវទោសព្រោះប្រព្រឹត្តខុសជាដើម
មិនចាត់ជាមេត្តា-ករុណាទេ ហើយបានឈ្មោះថាទំនុកបម្រុងអ្នកធ្វើខុស
ផ្លូវដែលល្អគួរតែពិចារណាថា ជាកម្មរបស់គេ ដែលគេបានធ្វើទុកមកហើយ
រួចត្រូវតាំងចិត្តឲ្យនៅជាកណ្ដាល, មេត្តានិងករុណា កាលបើប្រើខុសផ្លូវដូច្នេះ
រមែងមានទោសច្រើនដូចគ្នា នេះចាត់ជាកល្យាណធម៌គូនឹងសិក្ខាបទទី ១ ។
២- សម្មាអាជីវៈ
បានដល់សេចក្ដីព្យាយាមស្វែងរកគ្រឿងចិញ្ចឹមជីវិតក្នុងផ្លូវដែលត្រូវ
គុណធម៌នេះចាត់ថាជាធម៌សំខាន់ប្រការមួយរបស់បុគ្គលអ្នករក្សាសីល
នឹងចាត់ថាជាគ្រឿងផ្គត់ផ្គង់សិក្ខាបទទី ២ ឲ្យរឹតតែមាំមួនក្រៃលែងឡើង ។
បុគ្គលអ្នករក្សាសីលហើយ
បានឈ្មោះថាជាអ្នកលះវៀរចាកការស្វែងរកគ្រឿងចិញ្ចឹមជីវិតក្នុងផ្លូវដែលខុស
សូម្បីវៀរចាកការស្វែងរកក្នុងផ្លូវដែលខុសដូច្នោះហើយ
ក៏ត្រូវខំស្វែងរកក្នុងផ្លូវដែលត្រូវផង បើមិនខំស្វែងរកទេ
គ្រឿងចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ខ្លួនក៏នឹងខ្វះខាត
កាលបើខ្វះគ្រឿងចិញ្ចឹមជីវិតហើយ រាងកាយក៏គង់នៅមិនបាន ត្រូវតែស្លាប់
ឬមានអ្នកខ្លះបានអាស្រ័យបរិភោគទ្រព្យសម្បត្តិចាស់ដែលមានស្រាប់
ប៉ុន្តែបើគ្មានទ្រព្យថ្មីចូលសោះ
ទ្រព្យចាស់មុខជារលស់អស់ទៅរាល់ថ្ងៃរហូតដល់ផុតអស់រលីងឥតសល់អ្វី,
បើទ្រព្យចាស់អស់រលីងហើយ សេចក្ដីទាល់ក្រចូលមកសង្កត់កយ៉ាងធ្ងន់
ទាល់តែទ្រាំរក្សាសីលតទៅទៀតមិនបាន នឹងត្រូវបែរក្បាលចុះទៅកាន់ភាពជាមនុស្សថោកទាបម្ដងទៀត
ព្រោះហេតុនេះលោកទើបប្រដៅឲ្យអ្នកដែលតាំងនៅក្នុងសីល
ឲ្យមានព្យាយាមប្រឹងប្រែងស្វែងរកគ្រឿងចិញ្ចឹមជីវិតកុំឲ្យខ្ជិលច្រអូស
ប៉ុន្តែឲ្យស្វែងរកតែក្នុងផ្លូវដែលត្រូវធម៌ដូចយ៉ាងដែលហៅថា សម្មាអាជីវៈ
។ ការស្វែងរកក្នុងផ្លូវតាមគន្លងធម៌នេះក្នុងទីនេះ
មិនមែនសំដៅយកត្រឹមតែថា ឲ្យវៀរចាកមិច្ឆាជីវៈប៉ុណ្ណោះទេ
កាលបើវៀរចាកមិច្ឆាជីវៈហើយ
ត្រូវប្រកបដោយសេចក្ដីប្រព្រឹត្តិជាធម៌ក្នុងការស្វែងរកគ្រឿងចិញ្ចឹមជីវិតផង
រឿងនេះគប្បីឃើញសេចក្ដីប្រព្រឹត្តិជាធម៌ក្នុងកិច្ចការ ក្នុងបុគ្គល
ក្នុងវត្ត ដូចតទៅនេះ ៖
សេចក្ដីប្រព្រឹត្តិជាធម៌ក្នុងកិច្ចការ ៖ ការគ្រប់យ៉ាងដែលខ្លួនធ្វើ
ហើយនឹងបានទទួលផលប្រយោជន៍អំពីគេ ត្រូវតែតាំងចិត្តធ្វើឲ្យមែនទែន
សំដៅយកផលជាធំ កុំគិតតែចង់បានមួយចំណែក
ដូចជាខ្ញុំរាជការបានទទួលផលប្រយោជន៍អំពីរដ្ឋបាល
ត្រូវតែតាំងចិត្តធ្វើការរដ្ឋបាលមែនទែន
រក្សាកិច្ចការជាមុខក្រសួងរបស់ខ្លួនកុំឲ្យខ្វះខាត ធ្វើកិច្ចការនោះៗ
ឲ្យសម្រេចទៅដោយល្អ មិនបិទបាំងមុខក្រសួង
ធ្វើឲ្យពេញលេញតាមកំណត់កាលវេលា កាលមកធ្វើការ
ក៏មកឲ្យត្រឹមត្រូវតាមពេល កាលនឹងត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ
ក៏ត្រឡប់ឲ្យត្រឹមត្រូវតាមពេល រួមសេចក្ដីថា កុំធ្វើឲ្យឃើញតែបាន ។
សូម្បីកិច្ចការយ៉ាងដទៃៗ ដែលខ្លួនត្រូវបានទទួលផលប្រយោជន៍អំពីគេ
ក៏ត្រូវធ្វើដោយស្មោះត្រង់ កុំយកចំណេញយកប្រៀបគេ
ធ្វើឲ្យសមគួរដល់ការដែលនឹងបានទទួលប្រយោជន៍អំពីគេ
នេះឈ្មោះថាសេចក្ដីប្រព្រឹត្តជាធម៌ក្នុងកិច្ចការ ។
សេចក្ដីប្រព្រឹត្តជាធម៌ក្នុងបុគ្គល ៖ ការងារដែលត្រូវធ្វើ
សុទ្ធតែជាប់ជំពាក់នឹងមនុស្សទូទៅ ក៏ត្រូវធ្វើឲ្យស្មើ
មិនយល់មុខថាអ្នកនោះ អ្នកនេះ ដូចជាឈ្មួញ កាលយករបស់មកលក់ត្រូវកំណត់ថា
យើងនឹងលក់យកចំណេញប៉ុន្មាន ហើយទើបបានលក់
កាលលក់ក៏ត្រូវលក់ឲ្យស្មើមុខគ្នា ដូចជាលក់ឲ្យអ្នកនេះ ថ្លៃប៉ុណ្ណេះ
កាលលក់ឲ្យអ្នកដទៃក៏ឲ្យតម្លៃស្មើគ្នាដែរ ក្នុងរបស់ដូចគ្នា
ទោះអ្នកទិញជាមនុស្សជាន់ណា ក៏ដោយ ត្រូវលក់ឲ្យតម្លៃស្មើគ្នាជាដរាប
មិនត្រូវលក់ឲ្យខុសតម្លៃគ្នាដូច្នេះជាដើម
នេះឈ្មោះថាប្រព្រឹត្តជាធម៌ក្នុងបុគ្គល ។
សេចក្ដីប្រព្រឹត្តជាធម៌ក្នុងវត្ថុនោះ ៖
ដូចបុគ្គលដែលជាអ្នកជំនួញនោះ កាលនាំយកទំនិញមកលក់តែងដឹងថា
របស់នោះល្អ របស់នោះមិនល្អ កាលលក់ក៏ប្រាប់អ្នកទិញ តាមពិត
ដូចរបស់សុទ្ធក៏ប្រាប់ថាសុទ្ធ របស់ក្លែងក្លាយក៏ប្រាប់ថាកែ្លងក្លាយ
របស់ល្អក៏ប្រាប់ថាល្អ មិនល្អក៏ប្រាប់ថាមិនល្អ
ប្រាប់តាមការពិតនៃរបស់នោះៗ មិនកុហកបញ្ឆោត ដូចរបស់មិនល្អប្រាប់ថាល្អ
របស់ក្លែងក្លាយប្រាប់ថារបស់សុទ្ធជាដើម
នេះឈ្មោះថាសេចក្ដីប្រព្រឹត្តជាធម៌ក្នុងវត្ថុ ។
មួយទៀត អ្នកមានសីល
សូម្បីវៀរចាកការងារដែលជាទោស ដោយត្រង់ដូច្នេះហើយ
ក៏នៅតែត្រូវលះវៀរការងារបែបខ្លះទៀត
ដែលជាផ្លូវខូចខាតចាកទ្រព្យសម្បត្តិ
ដូចជាស្វែងរកទ្រព្យក្នុងការភ្នាល់ល្បែងភ្នាល់ជាការនាំឲ្យខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះ
ចួនកាលដេកកើតទុក្ខ ចួនកាលខូចខាតទ្រព្យ ។ ឯទ្រព្យដែលបានមកអំពីការភ្នាល់នោះ
មិនគង់ទ្រង់អង្វែងដោយហេតុ ២ យ៉ាង គឺ ១ បានមកដោយងាយច្រើនតែមិនសូវស្ដាយ
ចាយវាយងាយ ទុកមិនគង់, ២ ការចង់បានគ្មានទីបំផុត ទោះបី
បានប៉ុន្មានក៏នៅតែមិនគ្រប់គ្រាន់ដែរ ចេះតែខំលេងតទៅទៀត
គង់តែមានពេលភ្លាត់ចាញ់គេមួយគ្រា ។ ទ្រព្យដែលបានមកដោយងាយដូច្នេះ
មានសេចក្ដីស្រឡាញ់មិនដូចទ្រព្យសម្បត្តិដែលបានមកត្រូវចេញពីដើមទុន
ចេញកម្លាំងទេ ។ ទ្រព្យដែលរកបានមកហើយ
ត្រូវចេះរក្សានឹងចាយវាយប្រើប្រាស់ឲ្យជាប្រយោជន៍
គឺទំនុកបម្រុងខ្លួនឯងខ្លះ ទំនុកបម្រុងអ្នកដែលគួរទំនុកបម្រុងខ្លះ
កាលមានហេតុគួរប្រើទើបប្រើ មិនចេះតែចាយវាយខ្ជះខ្ជាយទាល់តែហួសប្រមាណ
នឹងមិនក្បិតក្បៀតខ្លាំងពេក ។
មនុស្សគ្រប់រូប
កាលបើនាំគ្នាប្រកបការងារដ៏ប្រាសចាកទោសប្រកបតែក្នុងផ្លូវត្រូវដូចពោលមកនេះហើយ
រមែងបានទទួលសេចក្ដីសុខសប្បាយ មិនត្រូវមានភ័យមានពៀរនឹងអ្នកណាឡើយ ។
សម្រាប់អ្នករក្សាសីល
កាលតាំងនៅក្នុងសម្មាអាជីវៈដូច្នេះហើយ
រមែងជាផ្លូវដែលនឹងឲ្យរក្សាសីលសិក្ខាបទទី ២ បានបរិសុទ្ធ
សីលរបស់ខ្លួនក៏នឹងមិនពពាលមិនពព្រុះ ព្រោះហេតុនោះគុណធម៌នេះលោកទើបចាត់ថាជាកល្យាណធម៌ប្រការមួយ
សម្រាប់បំពេញឲ្យជាគូគ្នាទៅនឹងសិក្ខាបទទី ២ ។
៣- សេចក្ដីសង្រួមក្នុងកាម
បានដល់កិរិយាដែលមិនព្រមប្រព្រឹត្តល្មោភក្នុងកាម
ធ្វើសេចក្ដីត្រេកអរក្នុងកាមតាមប្រមាណដែលមានគុណធម៌នេះចាត់ថា
ជារបស់សំខាន់ក្នុងកិរិយានឹងគាំពារសីលសិក្ខាបទទី ៣ ឲ្យគង់ស្ថិតស្ថេរ
នឹងជាគ្រឿងចង្អុលបង្ហាញសេចក្ដីបរិសុទ្ធរបស់បុរសស្ត្រីឲ្យឃើញច្បាស់ ។
អ្នកដែលលះវៀរចាកកាមហើយ
ប៉ុន្តែនៅប្រព្រឹត្តខ្លួនឲ្យជាមនុស្សវិលវល់ឈ្លក់នៅក្នុងកាម
ក៏ត្រូវចាត់ថាជាអ្នកមានមន្ទិល មិនមែនជាអ្នកបរិសុទ្ធស្អាត ។
សម្រាប់បុរស កាលមានភរិយាហើយ
ក៏ត្រេកអរពេញចិត្តនៅតែក្នុងភរិយារបស់ខ្លួន
មិនគួរនឹងទៅស្មគ្រស្មោះលបស្រឡាញ់ស្រីដទៃឡើយ
កាលបើខ្លួនមានប្រពន្ធហើយយ៉ាងណា ក៏គប្បីតាំងសេចក្ដីឧស្ដាហ៍ចិញ្ចឹមរក្សាគ្នាទៅ
បើទុកជាក្រលំបាកយ៉ាងណាក៏មិនត្រូវលះបង់ចោលគ្នាដែរ
នេះឈ្មោះថាជាអ្នកតាំងនៅក្នុង សទារសន្ដោស ប្រែថា ” ត្រេកអរក្នុងភរិយារបស់ខ្លួន ” អ្នកប្រតិបត្តិខ្លួនបានដូច្នេះ រមែងជាទីគាប់សរសើរ
ទាំងជាទីស្រឡាញ់ទុកចិត្តរបស់អ្នកដទៃផង ។
សម្រាប់ស្ត្រី កាលមានស្វាមីហើយ
ក៏ត្រេកអរនៅតែក្នុងស្វាមីរបស់ខ្លួន
តាំងចិត្តទំនុកបម្រុងបម្រើស្វាមីរបស់ខ្លួនមិនទៅស្មគ្រស្មោះរួមរក្សស្រឡាញ់ប្រុសដទៃ
សូម្បីស្វាមីរបស់ខ្លួនមានសេចក្ដីទាល់ក្រលំបាកយ៉ាងណាក៏ដោយ
មិនសម្ដែងអាការព្រងើយកន្តើយសោះអង្គើយនឿយណាយរសាយចិត្តចេញពីស្វាមីរបស់ខ្លួនដែរ
ស្រ្តីដូច្នេះ បានឈ្មោះថា
មានសេចក្ដីប្រព្រឹត្តធម៌ដ៏ល្អប្រពៃក្នុងស្វាមីរបស់ខ្លួន រមែងជាទីទុកចិត្តរបស់ស្វាមី
នឹងជាទីសរសើររបស់ជនទូទៅ ។
មួយវិញទៀត ប្រុសដែលមានភរិយារួចហើយ
ឬក៏នៅលីវមិនទាន់មានប្រពន្ធទេ
ដែលទៅភពប្រសប់នឹងស្រីដទៃមានស្រីពេស្យាជាដើម
សូម្បីមិនចាត់ថាជាកាមេសុមច្ឆាចារ ក៏នៅតែជាហេតុឲ្យបានទទួលសេចក្ដីវិនាសច្រើនប្រការ
គឺ ៖
ក- ត្រូវបង់ទ្រព្យ ព្រោះការទំនុកបម្រុងស្រីនោះ
តាំងពីត្រូវចាយវាយក្នុងការបណ្ដើរគ្នាលេង និងបរិភោគដេកអង្គុយរហូតទៅ
ដែលជាការមិនគួរឲ្យខូចខាតទ្រព្យ ។
ខ- ជាអណ្ដូងកើតនៃរោគ បណ្ដារោគទាំងអស់
រោគដែលកើតអំពីស្រីពេស្យាដែលហៅថា ” កាមរោគ ” នេះរាប់ថាជារោគយ៉ាងកាចអាក្រក់ម្យ៉ាង អាចធ្វើឲ្យអវយវៈរាងកាយពិកលពិការទៅបាន
ក្នុងទីបំផុតក៏ដល់ស្លាប់ បើមិនស្លាប់ទេ រោគនេះក៏អាចជាប់ឆ្លងទៅដល់ភរិយានិងបុត្ររបស់ខ្លួន
ធ្វើឲ្យភរិយានិងបុត្ររបស់ខ្លួនបានទទួលទុក្ខជាមួយផង ។
គ- ជិតដិតនឹងអន្តរាយណាស់ ធម្មតាស្រីពេស្យាតែងតែស្នេហ៍ស្និទ្ធស្រឡាញ់ប្រុសច្រើននាក់
កាលបើប្រុសកើតមានសេចក្ដីហិង្សាប្រជែងគ្នាហើយ
ក៏នឹងកើតឈ្លោះវិវាទគ្នាខ្លះ ប្រទូសរ៉ាយរាងកាយគ្នាខ្លះ ។
សម្រាប់ស្រ្តីគ្មានស្វាមី
ក៏មិនគួរទៅចងព័ន្ធស្រឡាញ់បុរស
សូម្បីជាប្រុសដែលមិនត្រូវហាមប្រាមក៏មិនគួរដែរ
ព្រោះជាទីខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះនឹងអាចឲ្យខូចខាតទ្រព្យសម្បត្តិព្រោះ
ការចិញ្ចឹមប្រុស ។
ទោសដែលពោលមកនេះ
អាស្រ័យសេចក្ដីមិនសង្រួមក្នុងកាមជាហេតុ ព្រោះដូច្នោះ
លោកទើបប្រដៅឲ្យសង្រួមក្នុងកាម, កាលបើមានសេចក្ដីសង្រួមក្នុងកាមហើយ
ការរក្សាសីលក្នុងសិក្ខាបទទី ៣ ក៏នឹងតាំងនៅបានដោយមាំមួន ហេតុនេះ
សទារសន្ដោស លោកទើបចាត់ជាកល្យាណធម៌ប្រការមួយ ឲ្យបំពេញជាគូគ្នានឹងសីលសិក្ខាបទទី
៣ ។
៤- សេចក្ដីមានសត្យ
ការប្រព្រឹត្តខ្លួនជាមនុស្សត្រង់ហៅថា
មានសត្យ ចាត់ជាគុណធម៌ដ៏សំខាន់ប្រការមួយ
ដែលជាគ្រឿងផ្គត់ផ្គង់សីលសិក្ខាបទទី ៤ឲ្យមាំស្ថិតស្ថេរ
មានប្រភេទដែលនឹងគប្បីវិភាគបានដូចតទៅនេះ ៖
ក- សេចក្ដីទៀងក្នុងធម៌ បានដល់សេចក្ដីប្រព្រឹត្តខ្លួនជាធម៌ក្នុងកិច្ចការដ៏ជាទីរបស់ខ្លួន
កាលនឹងធ្វើអញវីមិនធ្វើឲ្យខុសដោយអំណាចអគតិ ៤ គឺ ឆន្ទាគតិ សេចក្ដីលម្អៀងព្រោះស្រឡាញ់ ទោសាគតិ
សេចក្ដីលម្អៀងព្រោះមិនត្រូវគ្នាស្អប់គ្នា មោហោគតិ សេចក្ដីលម្អៀងព្រោះល្ងង់ខ្លៅ
ភយាគតិ សេចក្ដីលម្អៀងព្រោះខ្លាច ។
គប្បីឃើញដូចអ្នកវិនិច្ឆ័យកាត់ក្ដី
ដាក់ខ្លួនជាកណ្ដាល កាត់សេចក្ដីទៅដោយធម៌
មិនទន់ទៅចូលខាងពួកដែលខ្លួនស្រឡាញ់
មិនសង្កត់សង្កិនខាងពួកដែលខ្លួនស្អប់ បានដឹងហេតុផលល្អហើយទើបកាត់សេចក្ដី
និងមិនខ្លាចផ្លូវខាងនោះ ខាងនេះ ឬសូម្បីមនុស្សដទៃៗ
ក៏ប្រកាន់យកតែសេចក្ដីត្រឹមត្រូវជាធំ ។
ខ- សេចក្ដីស្មោះត្រង់ បានដល់សេចក្ដីប្រព្រឹត្តិត្រង់ចំពោះបុគ្គលជាមិត្រ
ឬសូម្បីដល់អ្នកដទៃៗ គប្បីឃើញតួយ៉ាងក្នុងមិត្រអ្នកវៀរចាកទោស ៤ស្ថាន
គឺមនុស្សគិតប្រយោជន៍ខ្លួន, មនុស្សល្អតែមាត់,
មនុស្សប្រចុប មនុស្សដឹកនាំក្នុងផ្លូវវិនាស, ហើយជាអ្នកប្រកបដោយភាពជាមនុស្សមានឧបការ, មនុស្សរួមសុខ
រួមទុក្ខ, មនុស្សប្រាប់ប្រយោជន៍មិត្រ ដូច្នេះបានឈ្មោះថាស្មោះត្រង់ចំពោះមិត្រ
។
គ- ស្វាមីភក្ដិ បានដល់សេចក្ដីស្រឡាញ់ភក្ដីក្នុងចៅហ្វាយនាយរបស់ខ្លួន
កាលបើខ្លួនព្រមលើកឲ្យអ្នកណាធ្វើជាចៅហ្វាយនាយរបស់ខ្លួនហើយ
ខ្លួនក៏តាំងចិត្តប្រព្រឹត្តស្មោះត្រង់សុចរិត មិនគិតទុយ៌សចំពោះបុគ្គលនោះ
ចាំជួយមើលនឹងកម្លាំងក្នុងកិច្ចតូចធំទាំងពួង
រហូតដល់ជួយការពាររវាងសេចក្ដីអាក្រក់វិនាស
មិនឲ្យកើតឡើងដល់ចៅហ្វានាយរបស់ខ្លួន ក្នុងទីបំផុត
សូម្បីជីវិតក៏អាចលះបង់ជួសបាន
មានចិត្តស្រឡាញ់ភក្ដីជានិច្ចមិនបែកចិត្ត នេះបានឈ្មោះថាជាអ្នកស្វាមីភក្ដិ
។
ឃ- សេចក្ដីកតញ្ញូ បានដល់សេចក្ដីដឹងឧបការដែលលោកបានធ្វើហើយដល់ខ្លួន
ជាគូគ្នានឹងកតវេទី ដែលប្រែថា អ្នកដឹងឧបការដែលលោកធ្វើហើយ
នឹងធ្វើតបវិញ តែក្នុងទីនេះមិនបានប្រាថ្នាយ៉ាងនោះ ប្រាថ្នាតែត្រឹមមិនភ្លេចគុណរបស់លោកដូចខ្លួនបានទទួលឧបការគុណអំពីលោកអ្នកដទៃដូចមាតាបិតាជាដើម
ក៏មិនភ្លេចគុណរបស់លោកដែលបានធ្វើឧបការឲ្យខ្លួនតម្កល់លោកទុកក្នុងឋានៈដែលជាអ្នកមានគុណមានសេចក្ដីគោរពរាប់អានលោក
មិនជាមនុស្សលុបគុណរបស់លោក ។
ព្រោះសេចក្ដី សេចក្ដីមានសត្យ
ទើបចាត់ជាគុណធម៌ដ៏សំខាន់ក្រៃលែងក្នុងការដែលនឹងទំនុកបម្រុងសីលសិក្ខាបទទី៤
ឲ្យមាំមួនឡើង ។ កាលបើមិនមានសេចក្ដីសត្យសុចរិតទេ
សីលនេះក៏នឹងបែកធ្លាយទៅបានដោយងាយ ហេតុនេះ សេចក្ដីមានសត្យ
លោកទើបចាត់ជាកល្យាណធម៌ប្រការមួយ
សម្រាប់បំពេញជាគូគ្នានឹងសីលសិក្ខាបទទី ៤ ។
៥- សេចក្ដីមានសតិជុំវិញ
បានដល់សេចក្ដីមិនរាយមាយ មិនភ្លេចស្មារតី
កាលនឹងធ្វើកិច្ចការអ្វីៗ ក៏ឲ្យមានសតិសម្បជញ្ញៈចាំត្រួតត្រា
រវាំងប្រយត្នមិនឲ្យខុសភ្លាត់ ។ គុណធម៌នេះ រាប់ថាជាកិច្ចសំខាន់ប្រការមួយ
ដែលនឹងផ្គត់ផ្គង់សីលទុកឲ្យមាំមួន ។ សីលគ្រប់ ខ
ដែលនឹងដាច់ធ្លុះធ្លាយទៅបាន
ក៏ព្រោះភាពជាអ្នកមិនមានសតិសម្បជញ្ញៈប្រចាំការ
នឹងធ្វើអ្វីក៏មិនខុសមិនភ្លាត់ភ្លាំង ព្រោះដូច្នោះ
ភាពជាអ្នកមានសតិជុំវិញ លោកទើបចាត់ថាជាធម៌ផ្គត់ផ្គង់សីលឲ្យមាំមួន
មានប្រភេទដែលនឹងលើកឡើងពោលក្នុងទីនេះ ៤ ប្រការ ៖
ក- សេចក្ដីស្គាល់ប្រមាណក្នុងអាហារដែលនឹងបរិភោគ អាហារនោះតាមធម្មតាក៏មានប្រយោជន៍ដល់រាងកាយ
ធ្វើឲ្យរាងកាយគង់ទ្រង់នៅបាន បើមនុស្សយើងមិនបានអាស្រ័យអាហារទេ
ជីវិតរាងកាយក៏គង់ទ្រង់មិនបាន តាមធម្មតាជាយ៉ាងនេះក៏មែនហើយ
ប៉ុន្តែសូម្បីដូច្នោះទេ អាហារនោះឯងនឹងក្លាយទៅជាទោសវិញ ហេតុនេះ
គប្បីវៀរចាករបស់ដែលជូរផ្អូម ដែលនឹងកឲ្យកើតទោស មិនឲ្យបរិភោគច្រើនពេក
ឬឲ្យតិចពេក ឲ្យពិចារណាមើលថា អាហារណាជាទោសដល់រាងកាយ អាហារជាប្រយោជន៍
វៀរចាកអាហារដែលជាទោសបរិភោគតែអាហារដែលមានប្រយោជន៍ ។
បើមិនមានសេចក្ដីដឹងស្គាល់ប្រមាណទេឲ្យតែឃើញអាហារក៏ចេះតែបរិភោគទៅដូច្នេះ
រមែងជាទោសកឲ្យកើតសេចក្ដីទុក្ខលំបាកដល់រាងកាយបានក្នុងពេលខ្លះ
ព្រោះដូច្នោះលោកទើបប្រដៅឲ្យស្គាល់ប្រមាណក្នុងអាហារ ។
ខ- សេចក្ដីមិនធ្វេសប្រហែសក្នុងការងារ បានដល់កិរិយាដែលមិនព្រងើយកន្តើយ
បណ្ដែតបណ្ដោយលះចោលធុរៈក្នុងកិច្ចការងារដែលខ្លួនត្រូវធ្វើឲ្យខូចខាត
ប្រញាប់ចាត់ចែងប្រញាប់ធ្វើឲ្យរួចស្រេច នឹងធ្វើឲ្យត្រូវតាមកាលៈទេសៈ
គប្បីឃើញដូចយ៉ាងធ្វើស្រែចម្ការ
នឹងត្រូវប្រញាប់ចាត់ចែងធ្វើឲ្យត្រូវតាមរដូវកាល
បើបង្អង់ទុកទៅធ្វើក្នុងវេលាមិនមែនរដូវកាល ក៏ឥតបានផល ។
សូម្បីការលក់ដូរជួញប្រែក៏ត្រូវតែពិចារណាឲ្យសមគួរតាមកាល
ត្រូវគិតទុកជាមុនថារបស់លក់វេលានោះ វេលានេះនឹងបានថ្លៃច្រើនឬតិច
របស់ណាមានមនុស្សត្រូវការច្រើន របស់ណាមិនសូវមានគេត្រូវការចង់បាន,
បើជាកិច្ចការរឹតតែល្អិតសំខាន់ឡើង ក៏ត្រូវតែខំពិចារណាឲ្យច្រើនដែរ
ដូចធ្វើរាជការ ត្រូវតែជាអ្នកចេះដឹងយល់ច្បាស់ក្នុងវិធីដំណើរការ
ប្រុងប្រយត្នឲ្យច្រើនណាស់ នឹងត្រូវតែរក្សារបៀបទុកមិនឲ្យភ្លាត់ភ្លាំង,
អ្នកដែលមានសេចក្ដីប្រយត្នដូច្នេះ
ឈ្មោះថាមិនធ្វេសប្រហែសក្នុងកិច្ចការ ។
គ- សេចក្ដីមានសម្បជញ្ញៈក្នុងការប្រព្រឹត្តខ្លួន បានដល់កិរិយាដែលដឹងជុំវិញ
ក្នុងការដែលខ្លួននឹងធ្វើ នឹងនិយាយ
នឹងគិតប្រុងប្រយត្នមិនឲ្យភ្លាត់ភ្លាំង នឹងធ្វើ នឹងនិយាយ នឹងគិត
ក៏រំពឹងគិតពិចារណាមើលមុខមើលក្រោយ ផ្លូវបាន ផ្លូវបង់ ឲ្យរបៀបសព្វគ្រប់
កាលបើដឹងថា យ៉ាងណានឹងជាគ្រឿងវិនាសជាផ្លូវឲ្យកើតទោស
ក៏វៀរចេញប្រកបតែផ្លូវដែលមានគុណ ដូច្នេះ
រមែងជាបច្ច័យឲ្យធ្វើការអ្វីៗ មិនភ្លាត់ខុស
នេះឈ្មោះថាសេចក្ដីមានសម្បជញ្ញៈក្នុងការប្រព្រឹត្តខ្លួន ។
ឃ- សេចក្ដីមិនប្រមាទក្នុងធម៌ បានដល់សេចក្ដីញ៉ាំងបញ្ញាចុះពិចារណាឲ្យឃើញតាមសភាពសេចក្ដីកើតពិតរបស់សង្ខារថា
មនុស្សយើងដែលកើតមកក្នុងលោកនេះ
រមែងត្រូវមានសេចក្ដីចាស់ឈឺស្លាប់ជាធម្មតា ជាយ៉ាងនេះស្មើគ្នាទាំងអស់
ផ្សេងគ្នាតែត្រង់ឆាប់ ឬយូរប៉ុណ្ណោះទេ ។ កាលបើឃើញតាមកើតពិតហើយ
មិនធ្វើខ្លួនឲ្យជាមនុស្សមួម៉ៅ
ស្រវឹងជាប់នៅក្នុងសេចក្ដីសុខដែលមានប្រមាណតិច
ប្រញាប់ប្រញាល់ធ្វើសេចក្ដីល្អប្រពៃ
ធ្វើខ្លួនឲ្យជាប្រយោជន៍ដល់ខ្លួនដល់អ្នកដទៃ
ឲ្យសមគ្នានឹងភាពជាអ្នកដែលរស់នៅអាស្រ័យលោក
កាលយល់ឃើញថាកិច្ចឯណាធ្វើមិនទាន់បានសម្រេច ឬមិនទាន់ធ្វើនៅឡើយ
ក៏ខំប្រញាប់ចាត់ចែងធ្វើកិច្ចនោះឲ្យរួចស្រេចទៅ
កាលវេលាសេចក្ដីស្លាប់នឹងមានមកដល់ ក៏នឹងមិនបាននឹកស្ដាយក្រោយថា
ការយ៉ាងនោះយ៉ាងនេះយើងមិនទាន់បានធ្វើ បើបានធ្វើរួចស្រេចហើយ
សូម្បីនឹករឭកឃើញក្នុងវេលាណា
ក៏រមែងបានទទួលសេចក្ដីរីករាយក្នុងកិច្ចការដែលខ្លួនបានចាត់ចែងធ្វើឲ្យស្រេចហើយនោះ
។
មួយទៀត សេចក្ដីល្អនិងសេចក្ដីអាក្រក់
ជារបស់របស់ដែលមនុស្សគ្រប់រូបមិនគួរប្រមាទ ព្រោះធម៌ទាំងពីរនេះ
ឲ្យផលមិនស្មើគ្នាទេ សេចក្ដីល្អឲ្យផលជាសុខ
សេចក្ដីអាក្រក់ឲ្យផលជាទុក្ខ
សេចក្ដីល្អជារបស់មនុស្សគ្រប់រូបគួរប្រញាប់បំពេញ
សេចក្ដីអាក្រក់ជារបស់ដែលគួរវៀរដោយដាច់ខាត, សូម្បីសេចក្ដីអាក្រក់
ខ្លួននឹងធ្វើតែត្រឹមបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ ក៏មិនគួរធ្វើដែរ
ការធ្វើបន្តិចម្ដងៗនោះឯង នឹងជាហេតុឲ្យច្រើនឡើងបាន ។
សេចក្ដីល្អនោះគួរតែព្យាយាមធ្វើឲ្យច្រើនឡើង ប៉ុន្តែ
បណ្ដាសេចក្ដីល្អនិងសេចក្ដីអាក្រក់ទាំងពីរនេះ
សេចក្ដីច្រើនតែធ្វើបានក្រជាងសេចក្ដីអាក្រក់ ត្រូវតែអាស្រ័យសេចក្ដីព្យាយាមខំប្រឹងធ្វើ
សូម្បីខាងដើមមិនចូលចិត្តចង់ធ្វើសោះ
ក៏ត្រូវតែខំប្រឹងទន់ទាញចិត្តឲ្យទាល់តែមានអធ្យាស្រ័យថ្នឹក
ឬជាប់ស្និទ្ធ ឯសេចក្ដីល្អនោះរមែងនឹងជាទីពឹងរបស់ខ្លួនបាន
ទាំងក្នុងបច្ចុប្បន្ននិងភពមុខ កាលបុគ្គលបានប្រតិបត្តិខ្លួនឲ្យដំណើរទៅតាមធម៌
ដែលពោលមកនេះហើយ ឈ្មោះថាជាអ្នកមិនប្រមាទក្នុងធម៌ ។
ការមានសតិជុំវិញនេះ
កាលមាននៅក្នុងខ្លួនហើយ
រមែងនឹងជាបច្ច័យឲ្យតាំងខ្លួនទុកក្នុងគុណធម៌ដែលល្អ នឹងធ្វើ នឹងនិយាយ
នឹងគិត មិនខុស មិនភ្លាត់ ចាត់ជាគ្រឿងប្រដាប់របស់អ្នកមានសីល
ធ្វើឲ្យសីលដែលខ្លួនរក្សារឹតតែមាំមួនក្រៃលែងឡើង
លោកទើបចាត់សតិថាជាកល្យាណធម៌ប្រការមួយ
សម្រាប់បំពេញជាគូនឹងសិក្ខាបទទី ៥ ។
កល្យាណធម៌ ៥ ប្រការដូចពោលមកនេះ សូម្បីតែ ១
ប្រការក៏រមែងជាគ្រឿងទំនុកបម្រុងសីលឲ្យមាំមួនបានដែរ
ប្រៀបដូចស្នូលដែកដែលនៅក្នុងសសរស៊ីម៉ងត៍
រមែងធ្វើសសរនោះរឹងប៉ឹងមាំទាំខ្លាំងឡើងទៀត ហេតុនេះ
មនុស្សគ្រប់រូបគួរតែបំពេញធម៌ ៥
ប្រការនេះឲ្យជាគូគ្នាទៅនឹងសីលជាប់ជានិច្ចចុះ ។
គោលដែលត្រូវចាំក្នុងសីល និង ធម៌
១- បាណាតិបាត
ជាគូនឹង មេត្តា, ករុណា
២- អទិន្នាទាន
ជាគូនឹង សម្មាអាជីវៈ
៣- កាមេសុមិច្ឆាចារ ជាគូនឹង
សទារសន្ដោស
៤- មុសាវាទ
ជាគូនឹង សច្ច
៥- សុរាមេរយ
ជាគូនឹង សតិ
No comments:
Post a Comment